Cechy morfometryczne


 

Podział Bałtyku na akweny

 

Bałtyk jest szelfowym morzem śródlądowym, głęboko wciśniętym w kontynent europejski. Łączy się on z sąsiednim Morzem Północnym cieśninami zewnętrznymi (Kattegat i Skagerrak) oraz wewnętrznymi (Sund, Wielki Bełt, Mały Bełt), które w porównaniu do tych pierwszych są wąskie i płytkie.

 

Cieśniny wewnętrzne Najmniejsza szerokość (km) Głębokość progowa (m)
1. Mały Bełt 4 12
2. Wielki Bełt 16 17
3. Sund 1 7

 

Ze względu na ukształtowanie linii brzegowej oraz rzeźbę dna Bałtyk dzieli się na siedem regionów. Są to Kattegat, Sund i Morze Bełtów, Bałtyk Właściwy, Zatoka Ryska, Zatoka Fińska, Morze Botnickie oraz Zatoka Botnicka.

Charakterystyka geograficzna Morza Bałtyckiego.

 

Akwen Powierzchnia [km2] Objętość wody [km3] Maksymalna głębokość [m] Średnia głębokość [m]
Kattegat 22 287 515 109 23,1
Sund i Morze Bełtów 20 121 287 38 14,3
Bałtyk Właściwy 209 930 13 045 459 62,1
Zatoka Ryska 17 913 406 51 22,7
Zatoka Fińska 29 498 1 098 123 37,2
Morze Botnickie 79 257 4 448 294 61,7
Zatoka Botnicka 36 260 1 481 156 40,8

 

Ukształtowanie dna

 

Dno Bałtyku tworzą trzy główne baseny, które wyodrębniono w oparciu o dane topograficzne, ukształtowanie linii brzegowej, obecność wysp oraz urozmaiconą rzeźbę dna. Są to oddzielone od siebie progami, Basen Bornholmski, Basen Gotlandzki i najdalej na północ Basen Botnicki. Gdyby poziom Morza Bałtyckiego obniżył się o 50 m, powstałoby z niego kilka niezależnych od siebie jezior. Ma to związek z rzeźbą jego dna. Pomimo tego, iż Bałtyk jest płytkim morzem szelfowym, jego dno w kilku miejscach gwałtownie opada tworząc głębie, z których najgłębsza ma 459 m głębokości. W rzeźbie dna możemy także wyróżnić rynny, czyli podłużne zagłębienia w dnie łączące ze sobą rozległe głębie. Oprócz nich charakterystyczną cechą rzeźby Bałtyku jest występowanie dużych płycizn, zwanych ławicami. Zbudowane są one z osadu piaszczysto-żwirowego oraz kamieni, które są pozostałością dawnych moren polodowcowych. Obecność głębi, rynien oraz ławic świadczy o silnym wpływie lodowca na obecną rzeźbę dna Bałtyku.

 

Nazwa Głębokość [m]
1. Głębia Arkońska 50 m
2. Głębia Bornholmska 105 m
3. Głębia Gdańska 118 m
4. Głębia Gotlandzka 249 m
5. Głębia Landsort 459 m
6. Głębia Alandzka 405 m
7. Głębia Botnicka 294 m

 

Brzegi i wybrzeża

 

Linia brzegowa Bałtyku jest mocno rozwinięta i urozmaicona. Składa się na to duża liczba zalewów, zatok, półwyspów oraz wysp i wysepek. Na północnym wybrzeżu Bałtyku występują szkiery – drobne, skaliste wysepki. Południowe i wschodnie brzegi naszego morza to głównie piaszczyste plaże, długie pasma wydm oraz klify – strome skarpy ostro opadające do wody powstające wskutek działania silnych wiatrów, fal i sztormów.

Należy pamiętać, że każde państwo nadbałtyckie ma przylegające do siebie wody przybrzeżne, które wliczane są do jego terytorium. Jest to pas wód o szerokości około 12 mil. W Polsce ma on powierzchnię 30 600 km2, co odpowiada 10% naszego terytorium. Na polskich wodach terytorialnych znajdują się dwie wyspy: Wolin i Uznam.

 

Bałtyk w liczbach

 

Powierzchnia Bałtyku z Kattegatem i cieśninami duńskimi: 415 266 km²
Powierzchnia Bałtyku bez cieśnin: 385 000 km²
Ilość wody w Bałtyku: 21 721 km³
Powierzchnia zlewiska: 1 721 233 km²
Średnia głębokość: 52,3 m
Największa głębokość (Głębia Landsort): 459 m
Długość podstawowej linii brzegowej: 8 000 km
Długość rozwiniętej linii brzegowej: 22 000 km

 

Skip to content